ΓΝΩΣΗ

ΓΝΩΣΗ

Πέμπτη 5 Μαρτίου 2015

ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ενδοιαστικές λέγονται οι δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις που εκφράζουν ενδοιασμό ή φόβο ή ανησυχία μήπως συμβεί κάτι κακό ή μήπως δεν πραγματοποιηθεί κάτι επιθυμητό.

Εισάγονται: με τους ενδοιαστικούς συνδέσμους μήμὴ οὐ.

Ο σύνδεσμος μὴ ή ὅπως μὴ χρησιμοποιείται όταν η πρόταση δηλώνει φόβο μήπως γίνει κάτι το φοβερό ή το ανεπιθύμητο.
  • Ἐφοβήθησαν μὴ καὶ ἐπὶ σφᾶς ὁ στρατός χωρήσῃ.
    (= Φοβήθηκαν μήπως και βαδίσει εναντίον τους ο στρατός.)
Ο σύνδεσμος μὴ οὐ χρησιμοποιείται όταν το υποκείμενο της κύριας πρότασης φοβάται μήπως δε γίνει κάτι που εύχεται και προσδοκά, κάτι επιθυμητό.
  • Φοβοῦμαι μὴ οὐ δυνηθῶ διὰ τὴν ἀπειρίαν δηλῶσαι.
    (= Φοβάμαι μήπως δεν μπορέσω εξαιτίας της απειρίας μου να φανερώσω.)
Κατά το περιεχόμενό τους είναι κυρίως προτάσεις επιθυμίας.

Δέχονται άρνηση οὐ

Εξαρτώνται από ρήματα που φανερώνουν
φόβο, δισταγμό, ανησυχία, επιφύλαξη: φοβοῦμαι, δέδοικα ή δέδια, ὀκνῶ, ὁρῶ, προσέχω, ὑποπτεύω ή
από παρόμοιες απρόσωπες εκφράσεις: δεινόν ἐστι, δέος ἐστί, κίνδυνός ἐστι, φόβος ἐστί, φοβερόν ἐστι, ὑποψία ἐστίν, τρόμος ἔχει με...

Χρησιμοποιούνται ως: υποκείμενο, αντικείμενο, επεξήγηση.
  • Δέδιμεν μή οὐ βέβαιοι ἦτε. > αντικείμενο
    (= Φοβόμαστε μήπως δεν είστε σταθεροί.)

  • Κίνδυνός ἐστι μὴ μεταβάλωνται και γένωνται μετὰ τῶν πολεμίων> υποκείμενο
    (= Υπάρχει κίνδυνος μήπως αλλάξουν διαθέσεις και ταχθούν με το μέρος των εχθρών.)

  • Τόδε ἄδηλον παντί, μὴ πολλὰ σώματα κατρίψασα ἡ ψυχή τὸ τελευταῖον αὐτὴ ἀπολλύηται>επεξήγηση στο τόδε.
    (= Αυτό είναι άγνωστο στον καθένα, μήπως δηλ. η ψυχή αφού εξαντλήσει πολλά σώματα στο τέλος και αυτή η ίδια χάνεται.)
Εκφέρονται με:

υποτακτική, όταν το ρήμα της πρότασης από την οποία εξαρτώνται βρίσκεται σε αρκτικό χρόνο και δηλώνουν φόβο για κάτι που αναφέρεται στο μέλλον:
  • Οἱ τύραννοι φοβοῦνται μὴ αἱ πόλεις ἐλεύθεραι γένωνται.
ευκτική του πλαγίου λόγου, όταν το ρήμα της πρότασης από την οποία εξαρτώνται βρίσκεται σε ιστορικό χρόνο και δηλώνουν φόβο ο οποίος αναφέρεται στο παρελθόν:
  • Ἔδεισαν μὴ ἀποθάνοιεν.
Σπανιότερα εκφέρονται με:

οριστική, όταν δηλώνουν φόβο πραγματικό στο παρόν, στο μέλλον ή στο παρελθόν
  • Δέδοικα μὴ ἄλλου τινὸς ἤ τοῦ ἀγαθοῦ μεθέξω
δυνητική ευκτική, όταν δηλώνουν φόβο πιθανό στο παρόν ή στο μέλλον
  • Φοβοῦνται μὴ ματαία ἂν γένοιτο αὕτη ἡ κατασκευή, εἰ πόλεμος ἐγερθείη.
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/askisis%20arxaia/endoiastikes1.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.