ΓΝΩΣΗ

ΓΝΩΣΗ

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2016

Αρχαία Ελληνικά Ενότητα 2 ''Θυσία για την πατρίδα' '

Αρχαία Ελληνικά Ενότητα 2 ''Θυσία για την πατρίδα''


2.Α ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ.
Λυσίας
•   Η σπουδαιότητα που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στην αυτοθυσία για χάρη της πατρίδας,
•   Παράλληλες περιπτώσεις θυσίας για την πατρίδα από τη σύγχρονη πραγματικότητα, όχι μόνο από τον ελληνικό, αλλά και από τον διεθνή χώρο,
•    Ποια είναι η σύγχρονη αντίληψη περί θυσίας για την πατρίδα και κατά πόσο διαμορφώνονται στις μέρες μας ανάλογες καταστάσεις.
            Οι επιτάφιοι είναι επικήδειοι λόγοι που εκφωνούνταν από επιφανή άνδρα και είχαν σκοπό να τιμήσουν τους νεκρούς του πολέμου. Σύμφωνα με τον Δημοσθένη (20.141), οι επιτάφιοι λόγοι ήταν ίδιον της Αθήνας. Ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει «πάτριον νόμον» την οργάνωση της επικήδειας τελετής στον Κεραμεικό και υπάρχει η άποψη ότι η θεσμοθέτηση αυτής της τελετής έγινε από τον Σόλωνα.
Με αυτόν το επιτάφιο λόγο ο ομιλητής θέλει να τιμήσει τους νεκρούς του Κορινθιακού πολέμου. Στους στόχους του, όμως, συγκαταλέγεται και η μείωση του πόνου των συγγενών τους. Υπηρετώντας, λοιπόν, αυτόν το στόχο προσπαθεί να αναδείξει το συγκεκριμένο τρόπο θανάτου ως τον καλύτερο.
Ισχυρίζεται ότι οι τιμώμενοι νεκροί αξίζει να θεωρηθούν ευτυχισμένοι, γιατί έτυχαν του καλύτερου θανάτου. Πέθαναν πολεμώντας για τη διαφύλαξη υψηλών ιδανικών αφήνοντας στη μνήμη όλων την εικόνα γενναίων και ρωμαλέων πολεμιστών. Δεν περίμεναν το φυσικό θάνατο κι έτσι δεν υπέστησαν τη φθορά, που επιφέρει η φύση. Αποδείχθηκαν κύριοι του εαυτού τους, αφού επέλεξαν ακόμη και τον τρόπο θανάτου τους. Αυτός ο ίδιος ο θάνατος είναι που τους καθιστά στην ουσία αθάνατους, γιατί πάντα θα δοξάζονται και θα μνημονεύονται. Έτσι θα παραμένουν ζωντανοί, όσο ζουν στη μνήμη μας. Για το λόγο αυτόν αξίζει να τιμηθούν ως αθάνατοι με την πρέπουσα τελετή. Ο θάνατός τους θεωρείται από τον ομιλητή αξιοζήλευτος.

Περισσότερα θα βρείτε ΕΔΩ

Ο Κροίσος και ο Σόλων: Η διδακτική ιστορία για την ευτυχία

Ο Ηρόδοτος μας διηγείται τον περίφημο διάλογο του Σόλωνα με τον Κροίσο για τον ‘ολβιώτατο’ των ανθρώπων.

Ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος ήταν ξακουστός σε όλο τον αρχαίο κόσμο για τα αμύθητα πλούτη του. Από τους φόρους που του έδιναν οι ελληνικές αποικίες της Μικράς Ασίας και από τα χρυσωρυχεία του Πακτωλού ποταμού γινόταν όλο και πιο πλούσιος και πιο περήφανος για τα πλούτη του.

Πίστευε μάλιστα ότι δεν υπήρχε πιο ευτυχισμένος άνθρωπος από αυτόν στον κόσμο.Κάποτε τον επισκέφτηκε ο Σόλων, ένας από τους σοφούς της αρχαιότητας, τον οποίο δέχτηκε πολύ φιλόξενα. Την τρίτη ή την τέταρτη ημέρα με διαταγή του Κροίσου οι υπηρέτες γύρισαν το Σόλωνα στους θησαυρούς και του τα έδειχναν όλα, που ήταν μεγαλόπρεπα και ακριβά. Αφού τα κοίταξε όλα και τα παρατήρησε με την ησυχία του, τον ρώτησε ο Κροίσος «Ξένε Αθηναίε, έφτασε σ’ εμάς μεγάλη φήμη για τη σοφία σου και τα ταξίδια σου, ότι από φιλομάθεια έχεις επισκεφτεί πολλές χώρες, για να γνωρίσεις τον κόσμο. Τώρα λοιπόν μου γεννήθηκε η επιθυμία να σε ρωτήσω αν είδες κανένα που να είναι ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος».!
Ο Σόλων αποφεύγοντας να κολακεύσει το βασιλιά αποκρίθηκε: «Ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος που γνώρισα ποτέ ήταν ένας Αθηναίος βασιλιάς που λεγόταν Τέλλος.» Ο βασιλιάς απόρησε με την απάντηση και τον ρώτησε γιατί κρίνει αυτόν ως τον πιο ευτυχισμένο.«Για δυο λόγους», είπε ο Σόλων. ««ο Τέλλος από τη μια είχε πατρίδα που ευτυχούσε και μέσα σ’ αυτήν απόχτησε γιους καλούς κι ενάρετους και είδε να κάνουν όλοι παιδιά και να ζουν όλα κι από την άλλη ενώ η ζωή του ήταν ευτυχισμένη, με τα ανθρώπινα μέτρα, τη σφράγισε ένας ένδοξος θάνατος σε μια μάχη δηλαδή των Αθηναίων στην Ελευσίνα με τους γείτονές τους πήρε μέρος κι εκείνος κι αφού έτρεψε σε φυγή τους εχθρούς, σκοτώθηκε ηρωικά οι Αθηναίοι τον έθαψαν με δημόσια δαπάνη στον τόπο που έπεσε και του έκαναν μεγάλες τιμές» .
Ο Κροίσος τότε τον ρώτησε ποιον γνωρίζει δεύτερο πιο ευτυχισμένο άνθρωπο, όντας σίγουρος ότι θα έπαιρνε τουλάχιστον τη δεύτερη θέση.Ο Σόλων, όμως, ανέφερε τότε δύο νέους: « δυο αδέρφια από το Άργος, τον Κλεόβη και τον Βίτωνα. Είχαν περιουσία όση τους χρειαζόταν και για τη σωματική τους δύναμη λάβε υπόψη ότι κι οι δύο ήταν πρωταθλητές στους αγώνες. Γι’ αυτούς διηγούνται το εξής σε μια εορτή της Ήρας στο Αργος έπρεπε οπωσδήποτε να μεταφερθεί η μητέρα τους με άμαξα στο ναό και τα βόδια δεν έφταναν στην ώρα τους από το χωράφι. Καθώς η ώρα δεν τους άφηνε περιθώρια, μπαίνουν τα παλικάρια τα ίδια στο ζυγό και σέρνουν την άμαξα κι επάνω στην άμαξα πήγαινε η μητέρα τους. Κι αφού την πήγαν έτσι σαράντα πέντε ολόκληρα στάδια, έφτασαν στο ναό. Έπειτα από αυτό που έκαναν κι αφού τους είδε όλο το συγκεντρωμένο πλήθος, τους βρίσκει ένας εξαίρετος θάνατος και μ’ αυτούς έδειξε ο θεός στους ανθρώπους ότι είναι καλύτερο να πεθάνει κανένας παρά να ζει. Τους είχαν περιστοιχίσει οι Αργείοι και θαύμαζαν τη δύναμη των νέων κι οι Αργείοι καλοτύχιζαν τη μάνα τους για τα παιδιά που είχε κάνει. Τρισευτυχισμένη η μητέρα τους για την πράξη των παιδιών τους και για τους επαίνους, στάθηκε μπροστά στο άγαλμα και προσευχήθηκε για τον Κλέοβη και το Βίτωνα, τους γιους της, που της είχαν κάνει τέτοια τιμή, να τους δώσει η θεά ό,τι καλύτερο είναι για τον άνθρωπο. Έπειτα από την προσευχή αυτή θυσίασαν και κάθισαν στο τραπέζι. τέλος έπεσαν και κοιμήθηκαν μέσα στον ίδιο το ναό χωρίς όμως να σηκωθούν πια, αλλά αυτό ήταν το τέλος τους. Οι Αργείοι κατασκεύασαν τα αγάλματά τους και τ’ αφιέρωσαν στους Δελφούς, επειδή αποδείχτηκαν άντρες εξαιρετικοί».
Ακούγοντας την ιστορία ο Κροίσος θύμωσε με τη δεύτερη απάντηση του Σόλωνα και προτού τον διώξει ξέσπασε: «Ωραία όλα αυτά Αθηναίε φίλε μου, αλλά τι έχεις να πεις για τη δική μου ευτυχία;»Τότε ο σοφός Αθηναίος του αποκρίθηκε με μια φράση που έμεινε στην ιστορία: «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε». Τα μεγάλα πλούτη δεν κάνουν τον άνθρωπο περισσότερο ευτυχισμένο απ’ ότι μια μέτρια περιουσία. Μη θεωρήσεις κανέναν ευτυχή, πριν γνωρίσεις το τέλος του.
Αυτά τα λόγια δεν έδωσαν καθόλου χαρά στον Κροίσο και αποχαιρέτησε τον Σόλωνα περιφρονώντας τον.
Σύντομα, όμως, μετά την αναχώρηση του Σόλωνα πλήθος συμφορών βρήκαν τον Κροίσο. Ο γιος του ο Άτης σκοτώθηκε στο κυνήγι και ο ίδιος αργότερα νικήθηκε από το βασιλιά των Περσών Κύρο και αιχμαλωτίστηκε. Την ώρα που τον είχαν ανεβασμένο στην πυρά για να τον κάψουν, ο Κροίσος θυμήθηκε τα λόγια του Σόλωνα και φώναξε μετανιωμένος τρεις φορές «Σόλων! Σόλων! Σόλων!». Ο Κύρος που τον άκουσε, ζήτησε να μάθει τι σήμαινε η επίκληση αυτή. Ακούγοντας την ιστορία, χάρισε στον Κροίσο τη ζωή και μάλιστα τον κράτησε κοντά του ως έμπιστο φίλο και σύμβουλό του
Συντακτική ανάλυση

στε προσήκει τούτους εδαιμονεστάτους γεσθαι: Κύρια πρόταση
προσήκει: Ρήμα (απρόσωπο). γεσθαι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο του απρόσωπου ρήματος. Ως υποκείμενο του απαρεμφάτου εννοείται το μς (ετεροπροσωπία). τούτους: Αντικείμενο του απαρεμφάτου. εδαιμονεστάτους: Κατηγορούμενο στο τούτους. 

οτινες πρ μεγίστων κα καλλίστων κινδυνεύσαντες οτω τν βίον τελεύτησαν, οκ πιτρέψαντες περ ατν τ τύχ οδ’ ναμείναντες τν ατόματον θάνατον, λλ’ κλεξάμενοι τν κάλλιστον: Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο τούτους (εναλλακτικά: αναφορική αιτιολογική πρόταση)
τελεύτησαν: Ρήμα. οτινες: Υποκείμενο. τν βίον: Αντικείμενο του ρήματος. κινδυνεύσαντες: Χρονική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος. πρ μεγίστων κα καλλίστων: Εμπρόθετοι προσδιορισμοί της υπεράσπισης. οτω: Επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου. πιτρέψαντες - ναμείναντες - κλεξάμενοι: Τροπικές μετοχές συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος. τ τύχ: Αντικείμενο της μετοχής πιτρέψαντες. περ ατν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς. θάνατον: Αντικείμενο στη μετοχή ναμείναντες. τν ατόματον: Επιθετικός προσδιορισμός στο θάνατον. τν κάλλιστον: Αντικείμενο στη μετοχή κλεξάμενοι. 

Κα γάρ τοι γήρατοι μν ατν α μνμαι, ζηλωτα δ π πάντων νθρώπων α τιμαί: Κύρια πρόταση
Ως ρήμα εννοείται το εσί ή το σονται. α μνμαι / α τιμαί: Υποκείμενα του ρήματος. γήρατοι: Κατηγορούμενο στο α μνμαι. ζηλωτα: Κατηγορούμενο στο α τιμαί. ατν: Γενική αντικειμενική στο α μνμαι. π νθρώπων: Εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου. πάντων: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στονθρώπων. 

ο πενθονται μν δι τν φύσιν ς θνητοί: Κύρια πρόταση
πενθονται: Ρήμα. ο: Υποκείμενο. θνητοί: Κατηγορούμενο. δι τν φύσιν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας.
μνονται δ ς θάνατοι δι τν ρετήν: Κύρια πρόταση
μνονται: Ρήμα. Ως υποκείμενο εννοείται το οθάνατοι: Κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ρήματος. δι τν ρετήν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας. 

Κα γάρ τοι θάπτονται δημοσί: Κύρια πρόταση
θάπτονται: Ρήμα. Ως υποκείμενο εννοείται το οτοι. δημοσί: Δοτική του τρόπου. 

κα γνες τίθενται π’ ατος ώμης κα σοφίας κα πλούτου, ς ξίους ντας τος ν τ πολέμ τετελευτηκότας τας ατας τιμας κα τος θανάτους τιμσθαι: Κύρια πρόταση
τίθενται: Ρήμα. γνες: Υποκείμενο. π’ ατος: Εμπρόθετος προσδιορισμός της τιμής. ώμης κα σοφίας κα πλούτου: Γενικές αντικειμενικές από το γνες. ς ντας: Αιτιολογική μετοχή, υποκειμενικής αιτιολογίας. τος τετελευτηκότας: Επιθετική μετοχή ως υποκείμενο της μετοχής ντας. τος θανάτους: Υποκείμενο στη μετοχή ντας. ξίους: Κατηγορούμενο στα υποκείμενα της μετοχής ντας. τιμσθαι: Απαρέμφατο της αναφοράς μέσω του επιθέτου ξίους. Ως υποκείμενα του απαρεμφάτου τίθενται τα τος τετελευτηκότας - τος θανάτους. τιμας: Δοτική του μέσου. τας ατας: Επιθετικός προσδιορισμός στο τιμας. τος ν τ πολέμ: Επιθετικός προσδιορισμός στο τετελευτηκότας. ν τ πολέμ: Εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου (χρονική διάρκεια). 

γ μν ον ατος κα μακαρίζω το θανάτου: Κύρια πρόταση
μακαρίζω: Ρήμα. γ: Υποκείμενο. ατος: Αντικείμενο. το θανάτου: Γενική της αιτίας. 

κα ζηλ: Κύρια πρόταση
ζηλ: Ρήμα. Ως υποκείμενο του ρήματος εννοείται το γ και ως αντικείμενο το ατος. 

κα μόνοις τούτοις νθρώπων ομαι κρεττον εναι γενέσθαι: Κύρια πρόταση
ομαι: Ρήμα. Ως υποκείμενο εννοείται το γώ. κρεττον εναι: Ειδικό απαρέμφατο ως αντικείμενο ρήματος (πρόκειται για απρόσωπη έκφραση). γενέσθαι: Τελικό απαρέμφατο ως υποκείμενο της απρόσωπης έκφρασης. τούτοις: Δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση. μόνοις: Κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τούτοις. νθρώπων: Γενική διαιρετική. 

οτινες θάνατον μνήμην δι τν ρετν ατν κατέλιπον: Δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική στο μόνοις τούτοις
κατέλιπον: Ρήμα. οτινες: Υποκείμενο ρήματος. μνήμην: Αντικείμενο ρήματος. θάνατον: Επιθετικός προσδιορισμός στο μνήμην. δι τν ρετν: Εμπρόθετος προσδιορισμός της αιτίας. ατν: Γενική κτητική. 

πειδ θνητν σωμάτων τυχον: Δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση
τυχον: Ρήμα. Ως υποκείμενο εννοείται το οτοι. σωμάτων: Αντικείμενο ρήματος. θνητν: Επιθετικός προσδιορισμός στο σωμάτων.



Β Ερωτήσεις

1Ποιοι αξίζουν, σύμφωνα με το κείμενο, να θεωρούνται πραγματικά ευδαίμονες και γιατί;

Ο Λυσίας θεωρεί πραγματικά ευδαίμονες εκείνους οι οποίοι έφτασαν στο τέλος της ζωής τους δίνοντας αγώνες για τα σπουδαιότερα και τα ωραιότερα ιδανικά· εκείνους οι οποίοι δεν παρέμειναν αμέτοχοι περιμένοντας το φυσικό θάνατο· εκείνους που δεν άφησαν την πορεία της ζωής τους να κριθεί από κάποιο τυχαίο γεγονός. Πρόκειται για τους ανθρώπους που προτίμησαν να πολεμήσουν για το καλό της πατρίδας τους και πέθαναν τελικά στο πεδίο της μάχης προσφέροντας τη ζωή τους ως ύψιστη θυσία στην πατρίδα και στους συμπολίτες τους. Οι άνθρωποι αυτοί πεθαίνουν γνωρίζοντας μια διαρκή και ακατάλυτη δόξα, καθώς αντί να σκεφτούν τον εαυτό τους και να αποφύγουν το χρέος τους απέναντι στην πατρίδα, επέλεξαν να πολεμήσουν μέχρι τέλους για τα ιδανικά τους, για το μεγαλείο και την τιμή της πατρίδας. 

2Για ποιους λόγους οι νεκροί πολεμιστές της πόλης θεωρούνται άξιοι ιδιαίτερων τιμών;

Ο Λυσίας τονίζει εμφατικά πως οι νεκροί πολεμιστές της πόλης κατόρθωσαν κάτι το ιδιαίτερα ξεχωριστό, καθώς αν και ήταν θνητοί άνθρωποι, κατάφεραν με τη γενναιότητά τους να κληροδοτήσουν στις επόμενες γενιές ένα παράδειγμα ήθους και αρετής που θα παραμείνει αθάνατο. Οι πολεμιστές αυτοί ξεπερνώντας όλους τους περιορισμούς που τους έθετε η θνητή τους φύση, ξεπερνώντας το φόβο και την έμφυτη αγάπη για τη ζωή επέλεξαν αυτοβούλως να θυσιαστούν υπερασπιζόμενοι την τιμή της πατρίδας τους. Έτσι, η γενναιότητα, η διάθεση αυτοθυσίας και η φιλοπατρία τους συνιστούν στοιχεία που τους καθιστούν άξιους ιδιαίτερων τιμών από τους συμπολίτες τους. 

3ο πενθονται μν δι τν φύσιν ς θνητοί, μνονται δ ς θάνατοι δι τν ρετήνΝα σχολιάσετε τη χρήση του σχήματος της αντίθεσης στο απόσπασμα.

Στη φράση αυτή παρατηρούμε μια αξιοθαύμαστη σύνδεση αντίθετων εννοιών, η οποία μάλιστα αποτελεί και την ουσία ολόκληρου του αποσπάσματος. Από τη μία αναφέρεται η φύσις, που με τους αδήριτους νόμους της είναι κοινή για όλους, και από την άλλη η ρετή, που διαφοροποιεί τους ανθρώπους. Η ρετή είναι ακριβώς αυτή που αναιρεί τη φυσική αντίθεση θνητός - θάνατος και μετατρέπει το πένθος σε ύμνο. Πρόκειται, λοιπόν, για τριπλή αντίθεση, της οποίας οι όροι συμπλέκονται σε ένα αδιάσπαστο σύνολο. 

4Σε ποιες περιπτώσεις και με ποιες εκδηλώσεις τιμώνται στις μέρες μας όσοι θυσιάζονται για την πατρίδαΠοιες ομοιότητες και διαφορές διακρίνετε σε σχέση με όσα αναφέρονται στο κείμενο;Για όσους θυσίασαν τη ζωή τους ή έχουν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην πατρίδα, η ταφή «δημοσία δαπάνη» και οι πάνδημες τελετές, καθώς και ο χαρακτηρισμός «αθάνατος», είναι τιμές που αποδίδονται και σήμερα. Στις μέρες μας είναι σύνηθες να τελούνται εορταστικές εκδηλώσεις που συνοδεύονται από κατάθεση στεφάνων, καθώς και από στρατιωτικές και μαθητικές παρελάσεις κατά τις εθνικές επετείους. Δεν έχουμε, ωστόσο, διατηρήσει τη συνήθεια των αρχαίων Ελλήνων να τιμούνται οι ένδοξοι νεκροί με τη διοργάνωση αθλητικών και μουσικών αγώνων. 

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:


Read more: 
http://latistor.blogspot.com/2015/07/2.html#ixzz4R5jPRBdB

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.