Οδηγίες για τη συγγραφή της Έκθεσης

Οδηγίες για τη συγγραφή της Έκθεσης

Η παραγωγή λόγου αποτελεί το βασικό πυρήνα της εξέτασης της νεοελληνικής γλώσσας . Οι υποψήφιοι καλούνται να δημιουργήσουν πρωτότυπα κείμενα, ενταγμένα σε προκαθορισμένο επικοινωνιακό πλαίσιο, στα οποία θα παρουσιάζουν τις προσωπικές τους θέσεις στο προς εξέταση θέμα. Ο πλούτος των ιδεών, η δομή του κειμένου και η λεξιλογική αρτιότητά τους αποτελούν τους τρεις άξονες της αξιολόγησης. 

Τα παρακάτω βήματα στοχεύουν στο να βοηθήσουν τους μαθητές να ανταποκριθούν στο πιο απαιτητικό κομμάτι του μαθήματος, αυτό της Παραγωγής Λόγου.

1. Το πρώτο βήμα είναι η καλή επεξεργασία του θέματος της Έκθεσης, γιατί αν δεν το καταλάβουμε κινδυνεύουμε να βγούμε εκτός θέματος. Συνήθως το θέμα της Έκθεσης που μας δίνεται χωρίζεται σε δύο μέρη, την εισαγωγή και το/τα ζητούμενο/ζητούμενα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς σε αυτό το στάδιο είναι να παρατηρήσουμε τρία πράγματα: 1) την Εισαγωγή (εφόσον υπάρχει), καθώς μπορεί να μας βοηθήσει να πάρουμε ιδέες για τον Πρόλογο, 2) τα ζητούμενα, προκειμένου να ξέρουμε τι πρέπει να γράψουμε στο Κύριο Μέρος και σε πόσες παραγράφους θα το χωρίσουμε, και 3) το είδος του κειμένου που μας ζητάει να γράψουμε (δοκίμιο, άρθρο, επιστολή, εισήγηση).

2. Ξεκινάμε να γράφουμε το Σχεδιάγραμμα: Ανάλογα με το είδος του κειμένου που μας ζητάει το θέμα της Έκθεσης (άρθρο, εισήγηση κτλ.) βάζουμε τίτλο, προσφώνηση και αποφώνηση κτλ.

3. Πρόλογος

Βασικά χαρακτηριστικά του Προλόγου:

• Πρέπει να περιέχει γενικές πληροφορίες που να σχετίζονται με το θέμα.
• Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να περιέχει πληροφορίες που κανονικά θα έπρεπενα αναφερθούν στο Κύριο Μέρος, πληροφορίες δηλαδή που απαντούν στα ζητούμενα της Έκθεσης.
• Πρέπει να προετοιμάζει τον αναγνώστη για αυτό που θα ακολουθήσει στο Κύριο Μέρος της Έκθεσης και να συνδέεται με αυτό.Στην περίπτωση που δυσκολευτούμε, μπορούμε- προαιρετικά πάντα- να χωρίζουμε τον Πρόλογο σε τρία βασικά μέρη (παραγωγικός συλλογισμός-από τη γενική στην ειδική ιδέα): στο πρώτο μέρος αναφερόμαστε στο θέμα της Έκθεσης γενικά, στο δεύτερο κάνουμε μια πιο ειδική αναφορά και στο τρίτο αναφέρουμε πληροφορίες που να προετοιμάζουν κατάλληλα τον αναγνώστη για το τι θα διαβάσει στο Κύριο Μέρος, συνδέοντας με αυτό τον τρόπο τον Πρόλογο με τη παράγραφο του Κυρίου Μέρους που ακολουθεί
• Άλλος ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να ξεκινήσουμε τον Πρόλογο είναι ο ορισμός, αλλά αυτός ενδείκνυται κυρίως για τις περιπτώσεις που μιλάμε για ένα θέμα που χρήζει διασαφήνισης, όπως για παράδειγμα η προπαγάνδα, η μαζοποίηση κτλ. Επιπλέον, μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια ιστορική αναδρομή ή με μια αναφορά στη σημερινή εποχή, πάντα ανάλογα με το θέμα και τι μας επιτρέπει να κάνουμε. Εφόσον πρόκειται για εισήγηση, μπορούμε να ξεκινήσουμε, αναφέροντας το λόγο που συγκεντρωθήκαμε και που εκφωνούμε την εν λόγω ομιλία. Τέλος, στην περίπτωση που πρόκειται για άρθρο, μπορούμε να ξεκινήσουμε μέσα από ένα συγκεκριμένο παράδειγμα ως αφόρμηση και έπειτα να συνεχίσουμε με μια πιο γενική αναφορά (επαγωγικός συλλογισμός).
  Σε κάθε περίπτωση, εμείς είμαστε υπεύθυνοι να κρίνουμε με ποιον τρόπο είναι καλύτερα να αναπτύξουμε τον πρόλογό μας.

• Κύριο Μέρος

Έπειτα συνεχίζουμε με το Κύριο Μέρος. Στο Σχεδιάγραμμα μπορούμε να ξεκινήσουμε από το Κύριο Μέρος (προαιρετικά) που είναι το πιο σημαντικό αλλά και το πιο «σίγουρο», ως προς το τι θα απαντήσουμε, κομμάτι της Έκθεσης, καθώς με βάση το θέμα της Έκθεσης ξέρουμε τι πρέπει να γράψουμε και σε πόσες παραγράφους θα το χωρίσουμε.
Κρίνεται σκόπιμο να ξεκινήσουμε από το Κύριο Μέρος και έπειτα να περάσουμε στον Πρόλογο κι αυτό, γιατί πολλοί μαθητές δυσκολεύονται να βρουν τις κατάλληλες ιδέες για τον Πρόλογο. Έτσι, λοιπόν, έχοντας γράψει το Κύριο Μέρος,γνωρίζουν τι να αποφύγουν να γράψουν στον Πρόλογο, προκειμένου να μην αναφέρουν ιδέες που κανονικά πρέπει να αναφερθούν στο Κύριο Μέρος, και τι να αναφέρουν, προκειμένου να προετοιμάσουν κατάλληλα τον αναγνώστη για το τι θα ακολουθήσει στο Κύριο Μέρος




Χωρίζουμε το Κύριο Μέρος σε παραγράφους και γράφουμε από έναν ενδεικτικό 

πλαγιότιτλο. Ο πλαγιότιτλος θα μας βοηθήσει να έχουμε κατά νου το θέμα της 
κάθε 
παραγράφου του Κυρίου Μέρους, προκειμένου να μην αναφέρουμε ιδέες που δεν 
σχετίζονται με αυτό.
• Επίλογος
Στο τέλος του Σχεδιαγράμματος γράφουμε και τον Επίλογο. Σε αυτό το κομμάτι 

αναφέρουμε ιδέες που θεωρούμε κατάλληλες για το κλείσιμο της Έκθεσής μας. Στον επίλογο μπορούμε 1) να αναφέρουμε γενικά συμπεράσματα, 2) να ανακεφαλαιώσουμε συνοπτικά ό,τι προηγήθηκε, 3) να προτείνουμε σύντομα
(απλή αναφορά και όχι ανάλυση) λύσεις κ.ά.
Συνήθως, μας εξυπηρετεί να γράφουμε τον επίλογο, αφού έχουμε ολοκληρώσει

την Έκθεση και έχοντας πλήρη εικόνα του γραπτού μας και τι έχουμε αναφέρει σε 
αυτό, προκειμένου και ο επίλογός μας να είναι εύστοχος. Είναι, λοιπόν, στη κρίση
του κάθε μαθητή ξεχωριστά το πότε θα γράψει και πώς θα δομήσει τον επίλογο
 της έκθεσής του.
3. Αφού τελειώσουμε το Σχεδιάγραμμα, ξεκινάμε να γράφουμε την Έκθεση. Κατά τη συγγραφή της Έκθεσης φροντίζουμε να χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες 
4. συνδετικέςλέξεις που εξασφαλίζουν τη σωστή σύνδεση των ιδεών μας και να 
5. ξεκινάμε με μια θεματική περίοδο τις παραγράφους του κυρίου μέρους, ενώ 
6. μπορούμε να χρησιμοποιούμε και μεταβατικές παραγράφους ανάμεσα σε αυτές,
7.  προκειμένου να τις συνδέσουμε καλύτερα. Τέλος, προσέχουμε να μη ξεφύγουμε 
8. από το όριο των λέξεων που μας δίνεται.
Είναι πολύ σημαντικό να δούμε εξαρχής το χρόνο που διαθέτουμε για όλη αυτή


.